Tại sao nhiều nam giới trẻ khỏe mạnh lại đột ngột nhận được chẩn đoán ung thư đại tràng giai đoạn IV, và những dấu hiệu và triệu chứng nào cần chú ý.
Kimmie Ng, M.D., một bác sĩ chuyên khoa ung thư ở Boston, bắt đầu nhận thấy một xu hướng đáng báo động trong công việc của mình vài năm trước. Nhiều nam giới ở độ tuổi 20, 30 và 40, chăm chỉ chạy bộ, mang thiết bị đo vân động đeo tay, không hề hút thuốc lá, lại có mặt tại phòng khám của bà tại Viện Ung thư Dana-Farber.
Tất cả họ đều có vẻ ngoài khỏe mạnh và đầy sức sống, nhưng lại đang phải chiến đấu với bệnh ung thư đại trực tràng, một nhóm bệnh có thể bắt đầu ở đại tràng hoặc trực tràng và vốn thường liên quan đến người già và những người có yếu tố nguy cơ như tiền sử gia đình và béo phì.
Điều khó hiểu nhất là, nhiều người trong số này đến khám khi bệnh đã di căn giai đoạn muộn. Một bệnh nhân, Dan Luers, 46 tuổi, một “Người sắt” hoàn hảo, tập luyện tới gần hai giờ mỗi ngày, đã nhân được chẩn đoán giai đoạn IV. Mỗi năm, mối lo lắng của BS. Ng càng tăng lên.
Nhưng vấn đề sẽ không thật sự tác động mạnh cho đến năm 2017, khi một thủy thủ với vẻ ngoài khỏe mạnh xuất hiện ở phòng khám của bà. Mới 29 tuổi, “anh ấy là người trẻ nhất trong số những bệnh nhân mà tôi từng điều trị loại ung thư này không có tiền sử gia đình, và là mẫu người có sức khỏe hoàn hảo, cực kỳ khỏe mạnh, năng động và ăn uống lành mạnh. Nhưng anh ấy đã bị ung thư đại trực tràng giai đoạn IV. Đối với những người mà ung thư đã di căn đến các bộ phận xa của cơ thể, như người thanh niên này, tỷ lệ sống sau năm năm dao động khoảng 14%.
Luers và rất nhiều bệnh nhân trẻ khác của BS. Ng hay hỏi một câu ám ảnh: “Làm sao tôi có thể ngăn chặn căn bệnh này?” Bà và hàng chục nhà nghiên cứu trên khắp nước Mỹ đang cố gắng tìm câu trả lời. Chứng kiến rất nhiều thanh niên đột nhiên bị bệnh, “đã củng cố quyết tâm của tôi để làm điều gì đó”, BS Ng nói.
Tại sao ung thư đại tràng sớm lại đáng báo động như vậy
Ung thư đại trực tràng là loại ung thư mới hay gặp thứ ba ở nam giới (đứng ngay sau tuyến tiền liệt và phổi). Và trong khi bệnh đang giảm dần ở người cao tuổi, thì tỷ lệ ở người Mỹ trẻ tuổi lại đang gia tăng. Những gì các bác sĩ phát hiện ra trong công việc hàng ngày bây giờ đã được ghi nhận đầy đủ trong các nghiên cứu và tin tức.
Năm 2017, một nghiên cứu lớn do NIH tài trợ về ung thư đại trực tràng xâm lấn cho thấy những người sinh vào khoảng năm 1990 có nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao gấp đôi và tăng gấp bốn lần nguy cơ phát triển ung thư trực tràng so với những người sinh vào những năm 1950 – một phát hiện gây lo ngại đến mức Hội Ung thư Mỹ đã giảm tuổi sàng lọc khuyến nghị cho những người có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng trung bình từ 50 xuống 45 tuổi.
Nếu xu hướng này tiếp tục, một nghiên cứu trên tờ JAMA Surgery dự đoán, đến năm 2030, tỷ lệ ung thư đại tràng sẽ tăng 90% và ung thư trực tràng sẽ tăng ở mức đáng kinh ngạc là 124% ở những người từ 20 đến 34 tuổi.
Tình hình còn trở nên tồi tệ hơn: Nghiên cứu mới gợi ý rằng ung thư đại trực tràng khởi phát sớm có những đặc điểm khác biệt so với những gì các bác sĩ thường thấy. Scott Kopetz, bác sĩ ung thư tại Trung tâm Ung thư M.D. Anderson ở Houston cho biết, những bệnh ung thư này có xu hướng bắt đầu ở những nơi khác và đột biến theo cách khác, cho thấy ngay từ những bước đầu tiên của sự hình thành ung thư có thể đã có điều gì đó khác biệt.
Công bằng mà nói, một số trong đó có thể là phiên bản mới của căn bệnh này. Đối với những người quan tâm, điều này có nghĩa là có thể có những lý do mới khiến những ung thư này hình thành; những lý do mới khiến nam giới trẻ dễ mắc bệnh; và nhu cầu mới về các liệu pháp thay thế.
Cùng với BS. Kopetz, các nhóm các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Ung thư Sloan Kettering và Trung tâm Ung thư Đại trực tràng thanh thiếu niên ở Dana-Farber đang chạy đua để tìm ra điều gì chi phối những thay đổi này. Một trong những yếu tố tiềm năng đáng chú ý nhất là hệ vi sinh (microbiome), cộng đồng đa dạng của các vi sinh vật sống trong cơ thể.
Trong số những điều ít ỏi mà chúng ta biết được là nó liên tục tiến hóa. Một số thay đổi có thể mang lại lợi ích hoặc gây hại cho các tế bào xung quanh. Điều đó có nghĩa là hệ vi sinh vật có thể ảnh hưởng đến các tế bào mà nó chạm vào và có thể đóng vai trò trong sự phát triển bệnh.
Các nhà nghiên cứu đang xem xét những thứ có thể làm thay đổi hệ vi sinh và ảnh hưởng đến những bệnh ung thư này. Giờ đây họ biết rằng những gì bạn ăn và thuốc bạn uống ít nhất là một phần của những thứ đó. Tiêu diệt vi khuẩn bằng kháng sinh có thể làm đảo lộn sự cân bằng của hệ vi sinh.
Ăn quá nhiều đường cũng vậy. (Giới hạn tối đa là 36g/ngày đối với sức khỏe nói chung.) Với bất cứ điều gì làm thay đổi hệ vi sinh, có một câu hỏi được đặt ra về việc nó tốt hay xấu. Chúng tôi chỉ đơn thuần là không biết”. Một cuộc nghiên cứu mới kéo dài 5 năm với kinh phí 25 triệu đô la do các nhà nghiên cứu của Dana-Farber dẫn đầu đang cố tìm ra câu trả lời.
Cho đến khi nghiên cứu có kết quả, các bác sĩ cho biết những điều khiến bạn khỏe mạnh nói chung có thể giúp ích – duy trì cân nặng khỏe mạnh; chế độ ăn đầy đủ các loại rau và ngũ cốc nguyên hạt giàu chất xơ thân thiện với ruột; tránh thuốc lá và thịt chế biến sẵn; hạn chế đường; duy trì vận động. Nhưng ở đây có một điều thiết yếu mà các bệnh nhân thường không làm: Chú ý đến các triệu chứng, đặc biệt là những thay đổi dai dẳng về đại tiện và kiểm tra chúng ngay.
Những triệu chứng ung thư đại tràng cần để ý
Đại đa số các trường hợp ung thư đại trực tràng khởi phát sớm sẽ bắt đầu ở trực tràng, phần thấp nhất của đại tràng, có thể liên quan đến các triệu chứng như chảy máu trực tràng và táo bón. Nếu bạn thấy máu trong phân hoặc trên giấy vệ sinh; thấy khuôn phân dẹt hoặc thay đổi độ chắc; hoặc nếu bạn bị buồn nôn, đau dạ dày hoặc đầy hơi – bất kỳ triệu chứng mới hoặc lạ nào kéo dài quá một vài tuần – thì đừng bỏ qua. Nếu bạn nhận được phản hồi từ bác sĩ về xét nghiệm – thì cần làm lại, vì có đến 17% bệnh nhân ung thư đại trực tràng mới khởi phát ban đầu bị chẩn đoán sai, theo khảo sát gần đây của Hội Ung thư đại trực tràng Mỹ (CCA). Khi bệnh được phát hiện sớm, chúng có thể được điều trị hiệu quả hơn.
Khảo sát của CCA cho thấy 71% bệnh nhân ung thư đại trực tràng khởi phát sớm được chẩn đoán ở giai đoạn III hoặc giai đoạn IV. Chỉ có khoảng 19% bệnh nhân ung thư khởi phát sớm giai đoạn IV sống thêm được 5 năm. Nhưng một số liệu pháp có vẻ có hiệu quả. Phẫu thuật, hóa trị và xạ trị đã chiến thắng căn bệnh ở Luers, và anh đã nhận được hóa đơn y tế sạch sẽ vào đầu năm nay. Greg Mancini, 42 tuổi, một bệnh nhân khác của bác sĩ Ng, biết về căn bệnh ung thư đại trực tràng của mình ở tuổi 38. Ông bố hai con đến từ Scarborough, Maine này có hình dạng khủng khiếp, với bệnh ung thư lan đến cột sống, khi anh bắt đầu thử nghiệm liệu pháp miễn dịch gồm hai chất ức chế điểm soát trong năm 2015.
Trong vài tuần, Mancini nói, bệnh ung thư đã rút lui. “Tôi có những khối u phình ra ở cổ đã tan ra như viên đá. Thật không thể tin được”. Nhưng cho đến khi đó là phản ứng chuẩn đối với điều trị ở giai đoạn đó, hoặc cho đến khi những ung thư này bắt đầu hé lộ một số bí mật của chúng cho BS. Ng và các đồng nghiệp của bà, thì hãy chú ý đến cơ thể của bạn và việc nói về nó có thể giúp thay đổi xu hướng này.
Cẩm Tú
Theo Men’s Health
