Trong bối cảnh nợ xấu tăng cao và dự báo sẽ còn tiếp tục tăng do kinh tế khó khăn, nhiều ngân hàng đang ráo riết rao thanh lý tài sản thế chấp để thu hồi nợ.
Phát mại tài sản chạy nợ xấu
Trên các trang web của các ngân hàng, có thể dễ dàng tìm kiếm các thông tin rao bán đấu giá tài sản thanh lý. Theo đó, Vietcombank Kỳ Đồng (quận 3, TPHồ Chí Minh) thông báo phát mại tài sản bảo đảm của Công ty TNHH Kỹ nghệ Evergreen Việt Nam theo hình thức bán đấu giá hoặc thỏa thuận, với giá khởi điểm hơn 1.184 tỷ đồng. Hay mới đây, BIDV Chi nhánh Tây Sài Gòn đã thông báo bán đấu giá khoản nợ của Công ty CP Sản xuất nhựa Triệu Du Bổn, khoản nợ có giá trị là trên 211 tỷ đồng bao gồm dư nợ gốc gần 194 tỷ đồng và dư nợ lãi hơn 17,5 tỷ đồng.
Trước đó, vào hồi đầu tháng 11, BIDV cũng thông báo bán đấu giá khoản nợ hơn 486 tỷ đồng của Công ty CP Vertical Synergy Viet Nam, trong đó, dư nợ gốc là 347,2 tỷ đồng, dư nợ lãi là 138,85 tỷ đồng. Khoản nợ này được ngân hàng chào giá khởi điểm 348,3 tỷ đồng, chỉ tương đương nợ gốc và giảm 120 tỷ đồng so với lần rao bán hồi đầu tháng 7/2022.
Tại Agribank chi nhánh Sài Gòn cũng đã có thông báo lần 2 bán đấu giá tài sản bảo đảm cho khoản nợ của Công ty CP Nông dược H.A.I (thuộc Tập đoàn FLC). Tài sản đấu giá là quyền sử dụng đất, thửa đất số: 90,93; tờ bản đồ số 27 tại địa chỉ 358 Kinh Dương Vương, phường An Lạc, quận Bình Tân, TP Hồ Chí Minh với diện tích 3.048m2, giá chào bán là hơn 190 tỷ đồng.
Được biết, trước đó, ngân hàng này từng bán đấu giá mảnh đất này trong cuối tháng 9 với giá khởi điểm gần 220 tỷ nhưng không thành công. Như vậy, chỉ trong vòng hơn 1 tháng, giá khởi điểm của tài sản này đã giảm gần 30 tỷ, tương đương gần 14%. Ngoài ra, Công ty TNHH MTV Quản lý nợ và khai thác tài sản Agribank cũng vừa thông báo đấu giá toàn bộ khoản nợ quy đổi hơn 172 tỷ đồng của Công ty CP Đầu tư Xây dựng Thăng Long, gồm 3 hợp đồng tín dụng.
Tài sản đảm bảo cho hợp đồng nói trên là tài sản hình thành trong tương lai đối với dự án khu du lịch nghỉ dưỡng ở huyện Nho Quan (Ninh Bình), gắn liền với thửa đất có diện tích 99ha, mức giá khởi điểm hơn 172 tỷ đồng. VietinBank cũng ra thông báo về việc lựa chọn tổ chức bán đấu giá khoản nợ 240,8 tỷ đồng của Công ty TNHH Lục Kim Quân. Tài sản bảo đảm cho khoản nợ nói trên là quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất ở quận Bình Tân, TP Hồ Chí Minh, có diện tích 7.430m2. Giá khởi điểm của khoản nợ này 151 tỷ đồng…
Nên cân nhắc kỹ khi mua tài sản thanh lý.
Ngoài bất động sản, các ngân hàng cũng ồ ạt thanh lý ô tô. Như VIB rao bán Mercedes C300 đời 2014 giá 650 triệu đồng, một chiếc CLA45 sản xuất năm 2015 giá 905 triệu đồng, một chiếc C250 2018 giá 1,1 tỷ đồng. Trong danh sách xe chờ thanh lý của VIB còn có một số dòng xe khác như Land Rover sản xuất năm 2012 có giá 774 triệu đồng, Volkswagen đời 2016 giá 322 triệu đồng, Peugeot 5008 đời 2019 giá 870 triệu đồng, Peugeot 3008 đời 2021 giá 990 triệu đồng. VietinBank chi nhánh Đông Anh thông báo thanh lý 3 chiếc ôtô Ford Transit có chứng nhận đăng ký năm 2019 – 2021; giá khởi điểm của 3 chiếc xe là 1,65 tỷ đồng, trong đó giá của từng xe là 550 triệu đồng.
Chưa bao giờ, tài sản phát mại của các ngân hàng được đem ra bán đấu giá nhiều như thời gian này. Theo các chuyên gia, đấu giá khoản nợ là hoạt động bình thường của ngân hàng khi doanh nghiệp không có khả năng trả nợ. Kinh tế khó khăn, áp lực nợ xấu tăng cao là lý do chính khiến các ngân hàng phải ráo riết thanh lý tài sản thu hồi nợ, và cũng là nguyên nhân khiến nhiều tài sản đấu giá mà vẫn ế ẩm.
Thống kê số liệu báo cáo tài chính quý III/2022 của 27 ngân hàng cho thấy, tính đến ngày 30/9/2022, tổng nợ xấu nội bảng của 27 ngân hàng ở mức gần 129.800 tỷ đồng, tăng 28,4% so với đầu năm. Trong đó, đáng chú ý, tổng nợ nhóm 5, tức nợ có khả năng mất vốn tính đến cuối tháng 9 tăng mạnh tới 62,5% so với đầu năm, lên gần 72.400 tỷ đồng, chiếm 55,8% tổng nợ xấu, so với tỷ trọng 44% hồi đầu năm. Trong báo cáo về ngành ngân hàng mới công bố, SSI Research cho rằng, chất lượng tín dụng trong năm 2023 có thể chịu áp lực lớn hơn so với năm 2022, do rủi ro liên quan đến lĩnh vực bất động sản và thị trường trái phiếu doanh nghiệp có thể dần hiện hữu.
Có nên mua tài sản thanh lý?
Tâm lý của đa số người mua hàng là ham rẻ, đơn giản chỉ cần gắn mác “thanh lý” là có thể thu hút sự quan tâm của không ít người. Tuy nhiên, mua tài sản thanh lý chưa chắc đã rẻ, và sẽ đối mặt với nhiều rủi ro. Đối với bất động sản, trước khi cho vay vốn, ngân hàng đã tiến hành định giá đất, nhà với mức định giá bằng 70-80% so với đất của thị trường. Bởi vậy, khi tiến hành thanh lý người mua có thể tiết kiệm so với mua nhà ngoài thị trường từ 20-30%.
Tuy nhiên, những rủi ro có thể phát sinh, đặc biệt là về mặt pháp lý. Nếu các bên đều hợp tác thì điều này không đáng lo, nhưng không phải lúc nào giao dịch mua bán cũng diễn ra thuận lợi. Đấy là chưa kể, có thể dính khiếu nại, tố cáo. Trong trường hợp ngân hàng tiến hành thanh lý nhà mà người vay vốn không đồng ý hoặc không hài lòng với mức giá ngân hàng bán ra, lúc này sẽ xảy ra tranh chấp, khiếu nại, kiện tụng rất phiền hà đối với người mua.
Tương tự, với xe thanh lý, về bản chất, giá xe thường rẻ hơn nhiều bởi khách mua có thể tự sửa chữa, thay thế phụ kiện theo yêu cầu. Nhưng người mua nên hiểu với ngân hàng không hề dễ qua mặt, họ không có khái niệm bán rẻ. Chỉ có những chiếc xe hư hỏng nặng mới được bán với mức giá rẻ. Đấy là chưa kể, việc mua xe thanh lý của ngân hàng sẽ phải mất thời gian nghiên cứu tìm hiểu, đặc biệt là cần thuê hoặc nhờ người có khả năng để thẩm định lại xe mua. Giá thanh lý của ngân hàng ban đầu đưa ra thường cao hơn so với giá trị trường bên ngoài.
Để giá thấp mọi người phải chờ thời gian, khi xe “ế” thì ngân hàng sẽ thực hiện chiến lược “đại hạ giá”. Ngoài ra, xe thanh lý ở ngân hàng, có nhiều chiếc đã lâu không hoạt động để ở kho bãi không được tân trang, sửa chữa nên về thẩm mỹ và chất lượng là điểm đáng lo ngại. Và rắc rối lớn nhất phải đề cập đến đó là về thủ tục. Chắc chắn sẽ có nhiều bất cập, người mua mất rất nhiều thời gian để làm giấy tờ sang tên đổi chủ. Thêm nữa, nếu mua xe mới hay xe cũ ở ngoài, ở các công ty dịch vụ hay cá nhân nào đó đều có cam kết bảo hành, còn đối với mua xe thanh lý ngân hàng, mọi người sẽ không có dịch vụ này, sau khi mua nếu có hư hỏng hay vấn đề gì đều phải tự chịu hoàn toàn mọi chi phí.
Hà An